Ayuntamiento de Beriain

NOAIN EREMUKO OINARRIZKO GIZARTE-ZERBITZUEN MANKOMUNITATEKO UDALERRIETAKO JAI-GUNEETAN ERASO SEXISTAK GERTATZEN DIRENEAN JARDUTEKO JARRAIBIDEAK

Hemendik deskarga dezakezu:

NOAIN EREMUKO OINARRIZKO GIZARTE-ZERBITZUEN MANKOMUNITATEKO UDALERRIETAKO JAI-GUNEETAN ERASO SEXISTAK GERTATZEN DIRENEAN JARDUTEKO JARRAIBIDEAK

1. SARRERA

Dokumentu hau Noain aldeko OGZko Mankomunitatea osatzen duten udalerrien errealitatera egokitzen da, eta jai-guneetan eraso sexistak prebenitzeko eta artatzeko Tokiko Protokoloaren Eredua laburbiltzen du.

Noain Eskualdeko Oinarrizko Gizarte Zerbitzuaren Mankomunitatearen eta bere lurralde-eremuko udalen arteko lankidetzaren emaitza da jarduera hau, eta entitateak eta lurraldeak beren landa-eskualdean berdintasunezko eta indarkeria matxistarik gabeko garapenaren alde egiten duten apustuaren froga da.

Jarraian, gomendio batzuk garatzen dira emakumeen aurkako indarkeria-adierazpenen aurrean jarduera publikoak egiteko.1

2. ZIOEN AZALPENA ETA DOKUMENTUAREN JUSTIFIKAZIOA.

Toki-erakundeek jarrera aktiboa izan behar dute emakumeen aurka jai-guneetan egiten diren indarkeriekiko, salaketa irmoa eta bateratua egin behar dute, eta horiek prebenitzeko eta desagerrarazteko lan egin behar dute.

Gainera, udalerrien jasangarritasunarekin duen konpromisoak berekin dakar harreman-eredu zuzenago eta berdinzaleago bat eraikitzearen aldeko apustua egitea, beren lurraldeetako balio patriarkalak eta matxistak behin betiko baztertzeko. Hori lortzeko, bertako biztanleen eta inguruaren zaintza politika publikoen erdigunean jarri behar dute, balio feministetatik egiten den bezala, emakumeen aurkako indarkeriek garapen iraunkor horren aurka larriki egiten dutela sinetsita.

Azken batean, kontua da herritar guztiak emakumeen aurkako indarkeria guztiak ezabatzearen erantzule sentitzea: pertsonak, erakundeak eta kolektiboak, gizon heldu eta gazteei dei berezia egitea horretan lagun dezaten eta konplize izan ez daitezen, eta emakume gazteak eta helduak mota guztietako erasoei erantzutera eta beste emakume batzuen babesa bilatzera animatzea.

Horregatik guztiagatik, protokolo honen helburuak honako hauek dira:

Mankomunitateko jai-guneetan mota guztietako eraso sexistak prebenitzea.
Herritarrak sentsibilizatzea jaietan gertatzen diren eraso sexistak emakumeen aurkako indarkeria-adierazpen gisa eta mundu guztiaren erantzukizuntzat hartzeko.
Nola jokatu jakitea eta eraso-egoera bakoitzari erantzun egokia ematea.
Nola koordinatu jakitea, erasoa jasan duen emakumeari arreta hobea emateko.
Horri erantzuteko komunikazioaren arloko urratsak eta funtzioak finkatzea.

Zergatik? – Jai parekideak lortu behar ditugulako. – Jaietan ere eraso sexistak daudelako (kaleetan, tabernetan) – Guztion erantzukizuna delako.

Zertarako? – Erasoak prebenitzeko. – Eraso sexistei buruz sentsibilizatzeko. – Erasotua babesteko eta erantzun egokia emateko. – Jakiteko, zer eta nola erantzun. – Ahalik eta ondoen koordinatzeko eta erantzun egokiena emateko.

NOIZ? Jaiak prestatu aurretik. Edozein eraso gertatu aurretik. Jaietan, erasoren bat gertatzen denean, zer egin eta nola jokatu jakiteko.

NORENTZAT? Jaiak eta bestelakoak antolatzen dituzten pertsonak: Udala, jai batzordea, kuadrillak

NOLA? Jai-guneak emakumeentzako espazio libre gisa pentsatu behar dira. Argi eta garbi jakinarazi behar da erasotzaileei ez zaiela harrera onik egiten eta erasoak ez direla onartzen. Erasoen aurkako publizitatea egon behar da herrian, aurreko egunetan eta jaiegun guztietan. Ekintza zehatzak: Nafarroako Berdintasunerako Institutuaren kanpainan parte hartzea ¿Y en fiestas, qué?, erasoen aurkako liburuxkak, kartelak, pankartak, megafoniako ziria

3. ZER DIRA ERASO SEXISTAK?

Indarkeria sexista:

Emakume izateagatik jasaten den indarkeria, gizonek egiten dutena, kontrolatzeko eta haien gainean agintzeko helburuarekin.
Emakumeentzako kalte edo sufrimendu fisiko, sexual edo psikologikoa duen edo izan dezakeen genero femeninoko kide izatean oinarritutako indarkeria-ekintza oro, bai eta ekintza horien mehatxuak, hertsapena edo askatasun-gabetze arbitrarioa ere, bizitza publikoan zein pribatuan gertatzen badira ere.
14/2015 Foru Legeak, apirilaren 10ekoak, emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteari buruzkoak, emakumeen aurkako indarkeria deiturikoa

Genero-indarkeria:

Kultura matxistak generoari, sexuari eta sexualitateari buruz ezarritako gizarte-arauak hausten dituen guztiaren aurkako indarkeria.
Indarkeria fisiko eta psikologikoko ekintza oro, sexu-askatasunaren aurkako erasoak, mehatxuak, derrigortzeak edo askatasunaz arbitrarioki gabetzea barne, baldin eta, diskriminazioaren, desberdintasun-egoeraren eta gizonek emakumeekiko dituzten botere-harremanen adierazpen gisa, haien ezkontideek edo haiekin antzeko afektibitate-harremanen bidez lotuta daudenek edo egon direnek, nahiz eta elkarrekin bizi ez. (1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, genero-indarkeriaren aurka oso-osoko babesa emateko neurriei buruzkoa).

Sexu-indarkeria:

Baimenik gabeko edozein sexu-ekintza, indarkeria, larderia, prebalentzia edo manipulazio emozionala tartean dela, sexu-harremanak erakustea, behatzea eta inposatzea barne: sexu-erasoa, sexu-abusua, sexu-jazarpena lan- edo hezkuntza-eremuan eta sexu-abusua familian, komunitatean, hezkuntzan, lanean eta esparru publikoan. (14/2015 Foru Legea, apirilaren 10ekoa, emakumeenganako indarkeriaren aurka jarduteari buruzkoa)
Sexu-erasoa izango da haragia baginatik, uzkitik edo ahotik sartzea, edo gorputz-atalak edo objektuak lehenengo bi bideetako batetik sartzea. (Zigor Kodearen 179. artikulua)

Eraso sexistak:

Erasoa pertsona batek beste batekiko duen botere-abusua da: ez da gaizkiulertua, ezta gatazka ere.
Eraso bat gertatzen da pertsona bat erasotua sentitzen denean; eraso bakoitzak bere mugak ditu, eta muga horiek aldakorrak eta subjektiboak dira. Ez da zilegi inoren mugak zalantzan jartzea.
Ezerk ez du justifikatzen eraso bat (ez drogek, ez portaerak, ez egoteko edo jarduteko moduak)
Patriarkatua botere-harremanen sistema bat da, gizon gisa sozializatutako pertsonei egoera pribilegiatua ematen diena. Logika horri jarraituz, gizonek emakumeen gaineko eskubide batzuk dituzte, eta horrek nagusitasun-egoeran jartzen ditu. Horrek ez du esan nahi gizaki guztiek botere hori egikaritzen dutenik, baina bai sinets daitekeela botere hori erabiltzeko eskubidearekin.
Erasoa jasan duten pertsonak ez dira biktima pasiboak, bizirik atera direnak baizik. Horregatik, zure baimenarekin jardungo dugu beti, zure erabaki pertsonala errespetatuz.

4. ERASO SEXISTEN AURKA JARDUTEKO IRIZPIDEAK.

Eraso sexisten aurkako edozein ekintzatan, irizpide hauei jarraituko diegu:

Erasotua babestea
Haien iritzia eta nahiak errespetatzea, eta konfidentzialtasuna gordetzea
Koordinazioa
Erasotzailearen identifikazioa
Zurrumurruak saihestea eta moztea

5. JARDUTEKO JARRAIBIDEAK

Udalaren jarrera eta jakinarazpen publikoa.

Udalak ez du bat-bateko erantzunik emango jasotako informazioa egiaztatu arte, nahiz eta komunikabideen presioa egon.

Gertakariaren larritasunaren eta eragin publikoaren arabera, erantzunaren denboralizazioa eta hedapena baloratuko dira. Baiezko erabakia hartzen bada, hauek dira jarraitu beharreko urratsak:

1.- Udalak Koordinazio Mahai edo Batzorde bat eratzen du (Alkatetzak eta egokitzat jotzen diren zinegotziek osatua) eta bilera baterako deia egiten du. Datu pertsonalak babesteari buruzko legeria errespetatuz, gertaeraren ahalik eta ikuspegi osoena lortzea da helburua.
Adierazpen Instituzionalaren proposamena egingo da, Udalak onar dezan.2
Berdintasunerako Programari koordinazio-bileraren emaitzaren berri emango zaio.

2.- Webean edo udal-sarean gertatutakoari leku nagusi bat ematen zaio. Aukera bat da hasierako orria beltzez jartzea esku lila/gorriarekin erdian (edo antzekoan), sare sozialetan, etab.

3.- Udaletxeko fatxadan, esku lila/gorriko irudi homologatua duen olana/pankarta jarriko da. Gaitzespena adierazteko beste modu batzuk hauek izan daitezke: 15 minutuz musika taberna eta txosnetan gelditzea, edo udalak antolatutako jai-ekitaldiak, besteak beste.

4.- Idazkaritzak adierazpen instituzionala bidaliko dio NUKFri, gainerako udalei atxikitzeko eskatzeko.

Mobilizazioen deialdia.

1.- Udalak mobilizaziorako deialdia egiten du, mugimendu feministaren edo emakumeen protagonismoarekin, halakorik balego, betiere udalerrian antolatuta badago. Hala ez bada, Udalak talde politiko guztien babesarekin deitzen du.

2.- Adierazpen instituzionala irakurri da (mugimendu feministako edo emakumeen mugimenduko beste adierazpen bat, hala eskatzen badu).

Komunikabideekiko harremana eta emakumeen aurkako indarkeria-kasuen zabalkundea.

1.- Prentsa-ohar bat egiten da Udalaren adierazpenean oinarrituta, eta Alkatetzaren bitartez komunikabideei (irratia, telebista, idatzia) helarazten zaie tokiko, foru eta Estatuko komunikabideei (egoki iritziz gero).

2.- Komunikabideek elkarrizketak eskatzen badituzte, Alkatetzak Erakunde Adierazpenaren edukia irakurri edo erreproduzituko du.

3.- Kasuak hala eskatzen badu eta komenigarritasuna baloratzen bada, prentsaurreko bat egin daiteke.

Emakumearekiko eta bere inguruarekiko harremana.

Udalak gainerako erakundeekin koordinatuta jardungo du, eta erasoa jasan duen emakumearekin edo haren ingurune hurbilarekin harremanetan jarriko da (adin txikikoen kasuan edo beste egoera batzuetan) babesa adierazteko, zer laguntza mota behar duten jakiteko, eskura dauden udal-baliabideak eskaintzeko eta beste erakunde batzuen mendeko beste batzuen berri emateko.

Indarkeriari aurre egiten dioten emakumeei laguntzeko dauden baliabideak eta laguntza-telefonoak gogoratu behar dira:

112-SOS Nafarroa zerbitzutik, arreta poliziala, sanitarioa, legala eta psikologikoa emateko protokoloa aktibatzen da.

Presazkoa ez bada, honako hauek ere baditugu:

– 016 telefonoa, emakumeen aurkako indarkeriaren arloko informazio eta aholkularitzakoa.

– Genero Indarkeriaren Biktimentzako Arreta Integraleko Taldea EAIV: Tafalla: 948 70 34 28/Lizarra 948 55 36 20/948 55 54 04/Iruñerria 948 00 49 52 eta 948 00 49 53

– Emakumearen Laguntza Juridikoko Zerbitzua NSA: Tafalla 948 70 47 08/Lizarra 948 556490/Iruñerria 948 221475

– Adingabea bada, 116 111 telefonoa, Fundación Ayuda a niños y Adolescentes en Riesgo ANAR fundazioarena.

6. KOMUNIKATZEKO ORDUAN KONTUAN HARTU BEHARREKO ALDERDIAK

Informazio guztia konfidentziala izango da beti, eta zuzenean esku hartzen duten langileek soilik ezagutuko dituzte indarkeria jasan duen emakumearen edo erasotzailearen identifikazio-datuak.

Era berean, tokiko erakundeak eta inplikatutako beste erakunde batzuek saihestu egingo dute biktima identifika dezaketen edo bere ingurunearekin erlaziona dezaketen informazioak ematea, eta soilik datu orokorrak emango dira erabilitako/jasandako indarkeria mota identifikatzeko, hartutako neurriak justifikatzeko beharrezkoa dena.

Gomendioak:

Indarkeria matxista, indarkeria sexista edo emakumeen aurkako indarkeria terminoa erabiltzea, nahasmena sor dezaketen genero-indarkeria edo etxeko indarkeria terminoak saihestuz.
Erasoaren jatorria agerian uztea, ez dira gertakari isolatuak, baizik eta emakumeen eta gizonen arteko harreman desberdinekin eta botere-harremanekin dute zerikusia.
Emakumeak errudun egiten dituzten aipamenak saihestea (portaera, janzkera, erasotzailearekiko harremana, erasoa zer ordutegitan gertatu den). Erantzule bakarra erasotzailea da.
Ez da erasoaren arrazoiei buruz espekulatu behar: itxura fisikoa, jelosia, erasotzailearen edo biktimaren izaera.
Beldurrari mesede egiten dioten eta emakumeen askatasuna mugatu dezaketen diskurtsoak saihestea.
Erasotzaileari dagokionez, argi utzi behar da ez dagoela profil zehatzik; erasoa jasan duen emakumearen edo erasotzailearen jatorriari buruzko aipamenik ez egitea, garrantzitsua ez delako eta xenofobiari bakarrik laguntzen diolako.
Ez da erasoren bat justifika dezakeen adierazpenik egingo.

1. ERANSKINA:

ERASO MATXISTA BATEN AURREAN KOMUNIKATUTAKO EREDU PUBLIKOA:

Gure udalerrian gertatu berri den eraso matxistaren aurrean, xxxxxxx (e) ko Udalak gogor gaitzetsi eta arbuiatu nahi du erasoa, eta biktimarekiko eta haren ingurukoekiko babesa eta hurbiltasuna adierazi nahi du, behar dituen baliabide psikologikoak, juridikoak, sanitarioak, babesekoak eta harrerakoak eskura jarriz eta bere interesei eragiten dien informazio guztia duela bermatuz. Ildo horretan, xxxxxxko Udalak kasuari buruzko berri izan duenetik eta kasuari buruz ahalik eta ikuspegi osoena eta zehatzena izateko aukera ematen digun informazioa kontrastatu ondoren, aisialdiko eta jaietako guneetan agertzen diren eraso matxisten aurrean jarduteko protokolo hau aktibatu da, eta premiazko bilera bat deitu da, informazio guztia biltzeko eta erantzun instituzionala eta biktimari eta haren inguruari emandako arreta koordinatzeko.

Azpimarratu nahi dugu indarkeria matxista giza eskubideen urraketa larria dela, eta lehen mailako arazo soziala, indarkeria jasaten duten eta aurre egiten dieten emakumeen duintasunaren eta osotasun fisiko eta moralaren aurka egiten duena. Indarkeria hori ez da ekintza edo ekintza isolatu bat; gure gizartea egituratzen duten jokabide esplizitu, mezu normalizatu eta sinbolikoen sare bat da, azken batean, emakumeek gizonekiko duten mendekotasunari eusteko eta indarrean dagoen sistema patriarkalak ezarritako mugak gainditzen dituen gorputzik, eredurik eta/edo portaerarik ez izateko. Jaietan eta aisialdian, jendetzak sortzen duen dibertsioa, alkohola eta zigorgabetasun-sentsazioa dira, eta denak balio du; horiek dira, hain zuzen ere, etengabeko indarkeria matxista hau nahi bezala ibil dadin, emakumeen gorputzari buruzko iruzkin edo begirada iraingarriak, sexu-harremanak izateko presioa, iruzkin eta keinu sexistak, eta abar. Hori dela eta, XXXX, premiazko eraso eta erantzunkidetasun oro lantzea, premiazko prebentziotik eta komunitatetik abiatuta.

Zentzu horretan, XXXXXXko Udalak, emakumeen giza eskubideak benetan baliatzen direla bermatzeko ardura duen erakunde publikoa den aldetik, honako neurri hauek bultzatzen jarraituko

2. ERANSKINA:

KOMUNIKATUTAKO EREDU PUBLIKOA ZALANTZAZKO KASU BATEN AURREAN

Gure udalerrian jakin dugun azken albistearen aurrean, xxxxxxko Udaletik gertatutakoari buruzko informazioa biltzen jarraitzen dugunez, eta une honetan inplikatutako pertsonen eta haien senideen nortasuna babesteko zuhurtzia funtsezkoa dela uste dugunez, honako hau jakinarazi nahi dugu:

1. Xxxxxxxx (e) ko Udalak edozein eraso matxista gaitzesteko jarrera irmoa duela eta beti izango duela, eta biktimari lehentasunezko arreta eta babesa emateko printzipioak gidatuko duela beti. Hau da, lehentasuna emango zaio biktimen egoera emozionala eta fisikoa lehenesten duen arretari, aurrean duten arriskuaren balorazioari, haien denborekiko errespetuari, hartzen duten erabaki informatua bermatzeari eta errespetatzeari eta haien laguntza ziurtatzeari.

2. Berria jakin den unetik, biktimei arreta ematen eta erakundeek eraso matxisten aurrean ematen duten erantzunean inplikatuta dauden udaleko sailak elkarlanean ari dira beste udal-erakunde eta gizarte-eragile batzuekin, informazioa kontrastatzen saiatzeko, kasuaren ikuspegi ahalik eta osoena eta zehatzena izateko.

3. Baieztatzen bada, erantzun urgentea emango da biktimari laguntzeko, informazio guztia bermatuz eta, horretarako, behar izan ditzakeen baliabide psikologikoak, juridikoak, sanitarioak edo harrerakoak eta babesekoak erabiliz.

4. Informazio guztia egiaztatu bezain laster, komunikatu bat egin eta adostuko da, tokiko hedabideen bidez zabalduko dena eta xxxxxxxx (e) ko Udalaren webgunean eta sare sozialetan egongo dena.

3. ERANSKINA:

JAIETAN ERASO SEXISTA ORO ARBUIATZEKO ADIERAZPEN-EREDUA

Indarkeria eta eraso matxistek emakume guztiei eragiten diete, haien adina, egoera sozioekonomikoa edo nazionalitatea edozein dela ere, eta edozein unetan agertzen dira, baita jaietan ere. Maila sinboliko eta materialean, gizonak emakumeen gainetik jartzen dituzten botere-harremanetan oinarritzen dira, eta gizonak gizonen aurrean mendetasun-egoeran bizi daitezen iraunarazi nahi dute. Indarkeria matxista horiek forma eta jarrera desberdinak dituzte. Horietako bakoitza detektatzea, ikusaraztea, baztertzea edo baztertzea ezinbestekoa eta premiazkoa da adierazpen sexista guztien prebentzioan erabat lan egiteko.

Indarkeria matxista emakumeak gutxiesten dituen portaera oro da, mehatxuak, umiliazioa, irainak, kontrola, debekuak eta deskalifikazio publikoak. Esan bezala, indarkeria eta eraso matxistak era askotara agertzen dira. Batzuetan nabariago, baina beste batzuetan oharkabeago. Indarkeria matxista da emakumeak komunikabideetan eta publizitatean objektu gisa aurkeztea. Sexu-erasoak indarkeria matxista dira, norberaren borondatearen aurkako sexu-harremanak inposatzea.

Hau lehen mailako arazoa da. Gizarte osoaren arazo larria. Nolanahi ere, ez da eremu pribatuaren berezko arazoa. Arazo kolektiboa da, guztiona, eta guztion erantzukizuna da indarkeria matxistari aurre egitea, emakumeena eta gizonena, herritarrena, elkarteena eta erakundeena.

Indarkeria eta eraso matxistak ezin dira gertaera isolatutzat edo salbuespenezkotzat hartu: sistema heteropatriarkalaren adierazpen-modu bat da, adierazpen edo ondorio larriena. Indarkeria matxista emakumeen eta gizonen arteko botere-harremanei eusteko baliabidea da. Indarkeria matxista egiturazkoa dela diogu, indarkeria mota horren oinarria gizarte-ordena bera delako, hura sostengatzen, sustatzen, babesten eta ahalbidetzen duen sistema oso bat. Horregatik, ezinbestekoa da azpimarratzea, gaur egun inoiz baino gehiago, indarkeria matxistaren jatorria gizonen eta emakumeen arteko botere-harremanetan dagoela.

Egiturazko jatorria dutenez, horri aurre egiteko neurriek eta erantzunek ere integralak izan behar dute. Erronka pertsonen arteko harreman-sistema berri bat sortzea da, egungo gizarte-antolaketa eraldatzea. Horrekin batera, ahalegin berezia egin behar da indarkeria prebenitzeko. Pertsonen askatasunean oinarritutako hezkuntza sustatu behar da, sistema heteropatriarkala sortzen duten emakumeen eta gizonen arteko botere-harremanak eta emakumeak eta gizonak izateko eredu bakarrak gainditu behar dira. Pertsona horien sozializazio-prozesuei eman beharreko arreta, beraz, ezinbestekoa da. Era berean, ezinbestekoa da emakumeen ahalduntzea eta herritarren artean babes-sareak sustatzeko neurriak martxan jartzea, bakardade-sentsazioari eta babesgabetasun-egoerei aurre egiteko.

Horregatik guztiagatik, jaietan emakumeek jasaten dituzten eraso sexisten aurrean, Udaleko talde politiko guztiek, herri osoak eta Jai Batzordeak gure erabateko arbuioa adierazi nahi diegu eraso sexista horiei, eta eskatzen diegu herritar guztiei parte har dezatela kontzentrazio-deialdian.