Gure historia

Beriainen jatorria ezin da zehaztu, ez noiz ezta nola ere. Iruñerrian “Ain” amaiera duten herri asko daude, eta hipotesi linguistikoren batek elementu gisa azaltzeko joera du
jatorri latindarra du, baina espekulazio bat dela ohartarazi behar dugu, datu erabakigarriagorik ezean.

1097. urtean agertu zen lehen data Beriain izenarekin, Leireko Monasterioan jasotako dokumentu baten sinatzaile baten abizena da, “Gomiz Szubiar de Beeriang”. Hurrengoa 1110. urtekoa da eta Leirerena ere bada, bertan Beriain herria aipatzen da. Fortun Sanz de Yarnoz noblearen eta bere emazte Gumersinda infantaren dohaintza bat da, non Beriain hiribildua, bere ondasun guztiekin, Leireko monasterioari ematen dioten.

Beriaingo ibilbidea, Erdi Aroan zehar, antzinako Nafarroako Erresumaren barnean konposizio bereko herrixka askoren berdina da, mahatsondoak eta zerealak lantzen dituzten nekazariez osatutako estraktu sozial batekin. Goi Erdi Aroan, morrontza status bat zuten, bere ondasunen eta bere pertsonen jabe bezala agertzen den Jaunarentzat lan egitera behartuak zeudenak. Baina harreman hori galduz doa Behe Erdi Aroan sartzen garen heinean, eta askatasun handiagoa hartzen dute beren pertsona eta jabetzei dagokienez, nahiz eta betebehar eta zerga ezberdinen menpe jarraitzen duten, horien artean petxuaren ordainketa.

Garai honetako lehen mendeek oparotasunaren eta hazkundearen irudia eskaintzen dute, zergapetzen doazen zergetatik ondorioztatzen dugunez, ia 1348. urtera arte, non izurri beltzak hilkortasun handia eragin zuen Europa osoan. Hortik aurrera familia gutxi batzuek, nekez, herriaren biziraupenari eustea lortzen dute, XV. mendearen hasieran desagertzeke egon zena. Baina berreskuratu eta Aro Modernoan sartu zen, Erdi Aroko antzinako estatuetan gertatzen ari ziren mota guztietako aldaketa garrantzitsuetan murgilduta.

Beriaingo Lekua eboluzionatuz, modernizatuz eta bere egitura administratibo propioak sortuz doa, baztarre edo kontzejua bezala, aurrean errejidoreak dituela, horri garapen sozial zabalagoa gehituz, garai eta gorabehera berrien menpe. Horrela, XIX. mendeko garaira iritsiz, gertaera dramatikoz, oso eragin zuzena duten ondoz ondoko gerrez (Independentziaren eta Karlisten Gerrak) betea, ondare komunalaren galera handia ekarriz.

Era berean, XIX. mendeak aldaketa sozio-politiko garrantzitsuak ekarri zituen, Antzinako Erregimenetik Modernitatera igaro baitzen, bilakaera prozesu erabat eraldatzailea garatuz.
XX. mendearekin, Beriainek aldaketa-prozesu berriak izan zituen, bai ikuspegi sozio-ekonomikotik, zeina nekazaritzan eta, neurri txikiagoan, abeltzaintzan oinarritutako herria izatetik elementu berri bat ere gehitu baitzitzaion, industriala, eta baita lurraldearen fisonomian bertan ere.

Teknologiak nekazaritzan izan duen bilakaera izugarriak luberritze berriak eta lurraldearen berrantolaketa eragiten ditu lurzatien kontzentrazioaren bidez. Uraren eta elektrizitatearen hornidura sartzen da.

Industriari dagokionez, potasa ustiatzen duen enpresa sortu zen, 50eko hamarkadan lurpean mineral horren meategi garrantzitsu bat aurkitu ondoren. Eta haren ondotik hainbat industria txiki iristen dira gure herrira, gaur egungo industrialdeak sortuz. Horrek guztiak biztanleriaren gehikuntza nabarmena dakar, eta, ondorioz, 1992an Beriainek udal propioa osatzea erabaki zuen Galar Zendatik bananduz, Erdi Arotik bere administrazio-barrutia izan zena.

Volver arriba